Tẩy da chết và loại bỏ hoàn toàn mụn trên gương mặt
Đây là một trong những lần hiếm hoi (từ trước đến nay) mà mình nói sâu về một trào lưu chăm sóc da không do mình khởi xướng. Nhưng khi mọi người nghe nhiều về đẩy mụn, thực hành nhiều về đẩy mụn, thì kiến thức về đẩy mụn lại chưa thực sự tốt. Thực hành khi kiến thức chưa vững có thể gây ra những hậu quả không mong muốn đối với da và sức khỏe.
1. Đẩy mụn là gì?
Đúng nghĩa của “đẩy mụn” tức là phải có một lực tác động từ phía trong, để khiến nhân mụn lòi ra phía ngoài. Da của chúng ta có cơ chế đẩy mụn tự nhiên. Da tiết dầu vì nhiều nguyên nhân, mà một trong đó chính là để làm thông bít tắc. Khi bạn có nhiều bít tắc trong nang lông, bạn sẽ thấy da của bạn trở nên nhờn hơn. Nhiều khi lượng dầu này đẩy được mụn, nhiều khi phần dầu đó lại hòa với bít tắc để khiến cái bít tắc đó trở nên nặng hơn.
Sự tái tạo da cũng có thể giúp đẩy mụn, vì lớp tế bào trong nang lông sản sinh mới thì phải đẩy lớp tế bào ở trong ra. Nhưng cũng như khi da tiết dầu, nếu bít tắc đã lớn và khó đẩy, thì sự tái tạo này sẽ càng làm trầm trọng vấn đề bít tắc.
Sự co bóp của nang lông cũng giúp đẩy mụn tốt. Bạn có thể thấy hiện tượng này sau khi rửa mặt. Nang lông nở ra khi rửa mặt, và khi khô nó co lại, bạn có thể để ý thấy các mụn cám của bạn lộ ra.
Nói chung là, da của chúng ta có cơ chế tự xử lý đối với các vấn đề. Kể cả bạn không có tác động gì, thì nó cũng đang nỗ lực tự đào thải bít tắc.
2. Tẩy da chết và đẩy mụn.
(Đối với đẩy mụn, thì chúng ta đang nói đến mụn đầu trắng/mụn ẩn, nhưng loại mụn bị một lớp da bao phủ).
Mục đích của tẩy da chết là bỏ đi một ít tế bào chết ở lớp trên cùng (một ít, không phải tất cả). Những người nên tẩy da chết bằng đường là người mà khả năng tự bong da chết gặp trục trặc, chứ không phải tất cả mọi người đều cần tẩy da chết.
Khi tẩy da chết, da của bạn sẽ mỏng đi (không bàn chuyện có lợi hay không, cái gì cũng có 2 mặt). Khi da mỏng hơn, thì phần bít tắc sẽ trở nên nông hơn. Bạn có thể nhìn thấy nó rõ hơn, dễ nặn nó ra. Với cơ chế này, thực sự nó không phải là “đẩy mụn”. Bạn đang đào đất để bắt cua, chứ không phải là bạn đẩy từ dưới đất để bắt cua.
Tất nhiên, khi tẩy da chết, bạn sẽ kích thích nang lông sản sinh ra lớp tế bào mới, và lớp tế bào mới sẽ gây áp lực cho đống vật chất ở trên nó. Điều này sẽ diễn ra lâu hơn, nó diễn da trong khoảng 1 – 2 tháng.
3. Đẩy mụn trông như thế nào?
Đây là cái mọi người hay nhầm lẫn, và gây ra rất nhiều rắc rối cho da.
Đầu tiên: tẩy da chết, cũng như tất cả các phương pháp chăm sóc da, đều không bao giờ có mục đích gây kích động đến da hay đến cơ thể. Bất cứ khi nào chăm sóc da, bạn cần phải lắng nghe tín hiệu của cơ thể mình, phải tin vào bản thân, cơ thể bạn là trung thực nhất đối với bạn. Hiện đa số những hình ảnh mình nhận được về “đẩy mụn” đều cho thấy sự “ngược đãi” của tác giả đối với làn da của mình.
Bạn có thể nhìn thấy và xử lý được hiện tượng đẩy mụn trong 1 tháng, mình nghĩ có thể châm chước đến 2 tháng (hiếm khi có những nốt mụn lâu hơn nữa). Và nó:
– Không có hiện tượng viêm. Viêm là khi bạn thấy nốt mụn của bạn sưng, đỏ, đau nhức. Chỉ đỏ đậm hay đỏ nhẹ, nếu xuất hiện sau khi bạn tẩy da chết, thì đều cho thấy cơ thể bạn đang phản vệ lại. Nguyên nhân lớn nhất của sự phản vệ này, là bạn đang tẩy da chết quá đà. Khi da bị tẩy da chết quá đà, khả năng bảo vệ của da đối với môi trường bên ngoài yếu, thì cơ thể bạn phải huy động đến hệ miễn dịch để phản vệ thay cho da.
– Không kéo dài. Chu kỳ tái tạo da đối với thanh niên là khoảng 1 tháng. Vậy cứ sau 1 tháng, bạn coi như thay 1 lớp da mới một lần. Đa số phần mụn của bạn như vậy đã phải được xử lý trong 1 tháng. Nếu đến 3, 4, 5, 6 tháng mà bạn còn đang đẩy “rất nhiều mụn” thì vấn đề ở đây là bạn phải xem lại toàn bộ những sản phẩm chăm sóc da/trang điểm của bạn, xem có cái gì là nguyên nhân gây bít tắc lỗ chân lông hay không.
– Phải là những thứ đã bít tắc từ trước được lộ ra. Vì vậy không có chuyện những thứ ẩn “giời ơi đất hỡi” nào từ hư vô lại tách da ngoi lên được. Nếu ai đó nói về việc “đáng nhẽ cái mụn đó phải vài tháng, cả năm nữa nữa mới cảm nhận được, thì nay nó đều lên cùng một lúc” thì dường như họ không hiểu thế nào là đẩy mụn. Trước khi tẩy da chết, bạn đã phải xác định được đâu là những thứ mụn ẩn khó xử lý. Khi tẩy da chết đúng cách, chúng sẽ lộ ra. Nếu lên mụn ở phần da bạn chắc chắn không có bít tắc, thì bạn phải xem lại các sản phẩm hoặc phương pháp chăm sóc da của bạn, có cái gì gây bít tắc không, có cái gì khiến dầu tiết ra nhiều để mà trộn với bít tắc thành mụn không, có cái gì gây kích ứng không.
4. Có nên tẩy da chết hay không?
Điều này mình nhắc lại ở trên thôi. Khi bạn không dùng 1 sản phẩm tẩy da chết nào, thì da bạn cũng đang tự thay, và có nhiều cách tẩy da chết vật lý bạn đang sử dụng: rửa mặt bằng khăn mặt, kỳ ghét bằng tay, sử dụng cọ hoặc miếng silicone rửa mặt… đều là cách tẩy da chết vật lý.
Thực ra có rất nhiều nhóm thành phần tẩy da chết. Tẩy da chết hóa học thì có AHA, BHA, LHA, PHA. Tẩy da chết enzyme là cái hình như ở Việt Nam chưa được nhắc đến. Hiện cơ bản mọi người chỉ nghe đến AHA và BHA. Cả 2 nhóm này đều có khả năng gây kích ứng da cao, mình không lạ gì nếu các bạn sử dụng mà lên mụn viêm, đặc biệt các bạn còn dùng quá liều. Có một hôm một bạn gửi hình cho mình hỏi rằng bạn ý đang đẩy mụn ra sao, thì mình thấy bạn ý sử dụng AHA 8% ngày 2 lần. Đó chính là lý do tại sao da của bạn ý kích ứng.
BHA, với thành phần hay được nhắc đến nhất, là salicylic acid. Nó là một chất làm dịu, đối với một số người thì nó làm dịu được vết mụn viêm, nhưng đối với một số người khác thì nó gây kích ứng. Vậy không phải ai cũng dùng được nó, mà khi dùng thì cần dùng đúng liều. “Đúng liều” không phải cứ là mấy giọt hay mấy lần bơm, đúng liều là sử dụng đúng theo hướng dẫn sử dụng của sản phẩm bạn mua về ý. Vì mỗi sản phẩm sử dụng các thành phần ở tỉ lệ khác nhau. Cùng là 2 sản phẩm chứa 2% salicylic acid, thì 98% còn lại của 2 sản phẩm này có thể không giống nhau. Không thể tự do sử dụng liều của sản phẩm này cho sản phẩm kia được.
Thế quay lại, có nên tẩy da chết hay không? Có hay không phụ thuộc vào tình trạng da của mỗi người. Nếu khả năng tự bong da của da rất kém, biểu hiện ở bít tắc lỗ chân lông, hoặc biểu hiện ở việc da dẻ bong tróc, thì bạn nên tẩy da chết. Còn nếu không gặp vấn đề gì ở trên, bạn đừng chạy theo xu hướng. Đừng lấy làn da mịn màng của bạn ra hứng một hợp chất tẩy da chết, để nó lên rất nhiều mụn viêm, và bạn nghĩ rằng đó là một bước phải trải qua khi tẩy da chết. Không, tẩy da chết không bao giờ nhằm mục đích khiến da của bạn viêm lên như vậy.
Thêm nữa, có một khái niệm gọi là “Hayflick Limit”. Theo đó, các tế bào sinh sản chỉ có một ngưỡng sinh sản nhất định. Giống như một phụ nữ không thể đẻ được vài chục đứa con. Nếu bạn kích thích cho da của bạn tái tạo nhanh và khẩn trương trong một thời gian, thì sẽ có lúc sự sinh sản đó bị trì trệ. Đó là lý do đến giờ, mình 28 tuổi nhưng vẫn chưa thực sự lao vào vòng quay điên cuồng của tẩy da chết.
Và cuối cùng, đừng bao giờ để mặc cho da bị viêm, đừng bao giờ tiếp tay cho việc viêm đó trầm trọng. Kích ứng da khi tẩy da chết không phải là “sau cơn mưa, trời lại sáng”. Vì kích ứng da chính là sự phản vệ của cơ thể: cơ thể bạn đang phải gồng lên chống chọi với vấn đề này. Một người phải căng ra làm việc trong một thời gian dài thì sẽ thấy rất mệt mỏi, có thể suy nhược, thì một làn da viêm lâu dài cũng vậy. Nó sẽ trở nên cực yếu ớt, nhanh lão hóa. Nếu tình trạng kích ứng xảy ra dài lâu, bạn sẽ sớm thấy những nếp nhăn của bạn thôi.